«قُرّاء» و نقش ایشان در تحولات قرن اول هجری‏

با ظهور اسلام و آغاز وحی، گروهی در جامعه اسلامی شکل گرفت که به قُرّاء مشهور شدند. آنان از بزرگان و خواص جامعه اسلامی به شمار می‏آمدند. شناخت قرّاء و بررسی نقش آنان در تحولات فرهنگی، سیاسی قرن اول هجری محور اصلی بحث حاضر است.در بعد فرهنگی، قاریان، رهبران اندیشه و کارگزاران تولید و نشر علوم مختلف، از جمله: قرآن، تفسیر، فقه، حدیث، تاریخ و ادبیات عرب، در تمدن اسلامی بودند. آنان با حضور خود درمناطق تازه فتح شده، در جامعه‏پذیری آن نواحی نقش مهمی ایفا کردند. در تعامل با حکومت‏ها، گاهی با ایفای نقش‏های مشروعیت بخشی و حمایتی به استحکام آنها کمک می‏کردند و گاهی با ایفای نقش انتقادی و اعتراضی، به رویارویی با آنان می‏پرداختند و در این مسیر مشقت‏هایی را متحمل شدند؛ گروهی مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و عده‏ای از آنان تبعید یا کشته شدند.